Rdg ili CT kod kovida-19

Kovid-19 daje obostrana zapaljenja pluća. Najbolji način da se detektuju su radiološki pregledi. Imamo izbor između klasičnog rendgenskog snimka (Rdg) i kompjuterizovane tomografije (CT). Jedna kompanija uveliko reklamira MR koji ima dodatke i softver za pregled pluća ali je to daleko od široke primene.

Koja je razlika između Rdg i CT snimanja

Kod Rdg pacijent stoji grudima oslonjen na film. X-zraci dolazi sa leđa. Rdg cev je udaljena 150 cm. Pacijentu kažemo da udahne i zadrži dah. Snimanje traje oko 0.4 sekunde (68kV i 64mAs). Lako je dostupan, jeftin.

Kod CT snimanja pacijent leži na leđima i sto ga uvlači u aparat (ili izvlači, stvar izbora, ne utiče na sliku). Cev ide u krug oko pacijenta a x-zrake, koji prođu, detektuju xenonski detektori (ima i drugih ali nije bitno za priču). Snimanje traje oko 15 sekundi (120kV i 320mAs). Nema ga svuda, skup, čeka se na pregled.

U oba slučaja govorim o nekim prosečnim vrednostima koje se razlikuju od aparata do aparata.

Na Rdg dobijamo dvodimenzionalnu sliku na kojoj se u jednoj tački (ili jednom pixelu) vidi skup svih tačaka od kože leđa, potkožnog tkiva leđa, mišićnog tkiva leđa, kostiju, plućnog tkiva čitavom dužinom, disajnih puteva i krvnih sudova, mišićnog tkiva prednjeg zida, potkožnog tkiva prednjeg zida, kože napred (kod žene i dojki). Sve to ulazi u jednu tačku koja se vidi na dvodimenzionalnom snimku.

Na CT dobijamo trodimenzionalnu sliku koja nam pokazuje svaku tačku tamo gde se stvarno nalazi.

Šta kod kovida-19

Kovid-19 dolazi sa "paučinastim" konsolidacijama (ono što je bele boje na grafiji, vazduh je crne boje. Što više vazduha crnja slika, što gušće tkivo belija slika). Ako su izražene "crazy paving", ako je izraženije zapaljenje, ako ima fibroznih traka, ako ima konsolidacija, onda će se one videti i na Rdg. Problem je kada ih nema, onda kada je potrebno da damo prognozu o daljem toku lečenja.

Pacijentkinja čije slike pokazujem (53) je prvo grafirana (Rdg) a nakon toga je urađen i CT pregled. Razlog za CT je bilo prisustvo izražene kliničke slike koja nije imala potvrdu na Rdg.

Na ovoj grafiji, ni uz pomoć mašte, nema elemenata zapaljenja pluća.

Isti pacijent. U delovima između jetre (skroz belo i veliko na slici) i zida grudnog koša (belo u donjem delu slike) u plućima (tamno sivo na slici) nalazi se obostrano zapaljenje pluća (to belo paučinasto u tamno sivom).

Zašto se ne vidi na Rdg? 

Vraćamo se na opis tehnike. Zapaljenje na Rdg se preklapa sa jetrom i na grafiji je belo, ne može da se vidi.

Ono što ne vidimo nalazi se u delu koji je obeležen žutom linijom, obostrano. Jetra ne dozvoljava da vidimo.

U srednjim delovima pluća na CT vidimo takođe obostrano zapaljenje.

Prepoznajete ga već kao beline u sivom delu slike.

I dalje se na grafiji ne vidi. Šta smeta? Rebra i mišići. Zapaljenje nema takvu gustinu da bi se videlo na grafiji.

Izdvojen je deo grafije na kome bi trebale da se vide promene

Kada pogledamo koronalnu rekonstrukciju postaje nam jasno zašto se ne vidi na Rdg. Sve ono gde bi trebalo da se vidi zapaljenje nalazi se u zonama koje su pokrivene drugim tkivom. Kovid-19 se karakteriše time da se zapaljenske zone nalaze uz ivicu grudnog koša. Kao da je virus naučio da se krije i od klasičnog rendgena.

Prednost CT pregleda je u tome što nam ukazuje i na prognozu. Skorovanje se vrši po svakom od lobusa pluća ocenama od 0 do 5. Ukupni zbir može biti najviše 25. Ako ukupni zbir prelazi 15 stanje pacijenta je veoma ozbiljno i prognoza neizvesna.

Osim toga, CT pregled govori da li postoje druge promene na plućima koje mogu biti važne za dalji tok bolesti i lečenja. Tu mislimo najviše na fibrozne promene i na pucanje alveola, što može dovesti do kasnijih bolesti pluća, pre svega hronične opstruktivne bolesti pluća. Bolest u dužini od tri nedelje ostavlja stanje kao nakon 10 godina HOBP.